Omgekomen Wijchenaren / Verzetsstrijders 1940 - 1945
Wijchen kent 3 verzetsstrijders die tijdens de tweede Wereldoorlog er alles aan deden om het de Duitsers zo moeilijk mogelijk te maken. Ze zochten onderduik adressen voor b.v. Joden, Nederlandse mannen die in Duitsland moesten werken, Nederlandse militairen die zich weer moesten melden (1943) om opnieuw in krijgsgevangenschap te gaan etc. etc., Deze verzetsstrijders zorgden er ook voor dat Joodse kinderen geholpen werden en Geallieerde piloten terug kwamen naar hun eigen linies in België tot waar de geallieerden al genaderd waren.
In 1943 werd door ‘Wehrmachtsbefehlshaber’ generaal F. Christiansen aangekondigd dat 300.000 Nederlandse militairen alsnog in krijgsgevangenschap zouden worden afgevoerd. Als protest tegen deze maatregel brak spontaan overal in Nederland de April-Mei staking uit. Ook burgemeester Luske liet zich niet onbetuigd. Hij hielp actief mee met het plaatsen van onderduikers in de gemeente Bergharen. Toen bij een van de razzia’s een aantal onderduikers werd gesnapt, werden zij onderworpen aan een zwaar verhoor. Drie onderduikers zwichtten onder de druk en gaven toe dat burgemeester Luske had bemiddeld bij het onderduiken.
Burgemeester Luske werd op 6 maart 1944 gearresteerd en kwam via Arnhem, Amersfoort en Vught in Duitsland terecht. Op 43-jarige leeftijd overleed hij op 27 december 1944 in het concentratiekamp Neuengamme. Zijn stoffelijk overschot werd in 1951 overgebracht naar het kerkhof van de Heilig Landstichting.
Pater Sebald Linders werd geboren in Mook en Middelaar, trad in bij de Franciscanen en werd in 1933 tot Priester gewijd. In de oorlog hielp hij vanuit zijn klooster in Alverna Joodse kinderen en joodse volwassenen, maar ook andere onderduikers aan schuilplaatsen en onderdak. Hij verborg wapens en munitie voor het verzet en verrichtte zelf verzetswerk o.a. met zijn neef Jacques E. Janssen om vanuit Roermond geallieerde piloten naar België te geleiden. Als hij verzetswerk deed droeg hij een wapen. Deze verborg hij in het klooster wanneer hij hem niet bij zich droeg.
Pater Sebald werd op 7 juni 1944 gearresteerd met zijn neef Jacques. Op 11 augustus 1944 werd hij in Kamp Vught gefusilleerd, tezamen met 32 anderen onder wie zijn neef Jacques
Het wapen dat Pater Linders in het Klooster bewaart wordt door Hermanus Jeurissen, of 1 van zijn drie zonen die ook in het verzet zitten, op verzoek opgehaald en weer verstopt in het Klooster, wanneer Pater Linders deze voor zijn verzetswerk nodig heeft. Vermoedelijk is de verzetsgroep geïnfiltreerd en worden Pater Linders, Herman Jeurissen en zijn 3 zonen verraden en gearresteerd.
Hermanus weet de Duitsers te overtuigen dat zijn zonen niets te maken hebben met het verzet en offert zich op door te bekennen dat hij wel verzetsstrijder is. Zijn zonen worden naar huis gestuurd en Hermanus wordt afgevoerd naar Kamp Vught waar de Duitsers hem als represaille maatregel fusilleren.
De represaille maatregel had te maken met de liquidatie op Piet van Bussel;
“De Kin” was de bijnaam van de 23 jarige bakkerszoon Piet van Bussel uit Veghel. Hij verhuisde in februari 1944 naar Den Bosch. De Kin kreeg het fraaie huis van de opgepakte Joodse Huisarts Dokter Diamant, als beloning voor zijn moorden op jongens/mannen die de “Arbeitseinsatz” ontvluchtten.Van Brussel was een jonge en zeer fanatieke NSB’er die zijn “werk” heel serieus nam. Hij was als wachtmeester van de speciale politiedienst, de AKD, de “Arbeits Kontrolle Dienst”, betrokken bij het opsporen van Joden en van jongens en mannen die de verplichte tewerkstelling in Duitsland wilden ontlopen. Ook maakte hij jacht op mensen uit het verzet. Zijn gemene en brute optreden maakte hem bijzonder gehaat en berucht. Door twee Nijmeegse verzetsstrijders wordt “De Kin”, op verzoek van verzetsgroep Margriet uit Den Bosch op 8 augustus 1944, wanneer ze van Brussel zien lopen voor boekhandel Heinen in de Kerkstraat, zonder aarzelen doodgeschoten.
Verzetsherdenkingskruis,
Ter gelegenheid van de 35ste herdenking van de bevrijding werd bij KB Het Verzetsherdenkingskruis op 19 december 1980 ingesteld. Mensen die aan konden tonen dat zij tijdens de tweede Wereldoorlog in het verzet zaten kwamen voor deze onderscheiding in aanmerking.
De instelling van deze onderscheiding was controversieel. Enerzijds waren er rechthebbenden die hem niet aanvroegen vanwege “te weinig, te laat”. Anderzijds waren er ook die hem wel aanvroegen maar niet toegekend kregen vanwege gebrek aan bewijs van hun (vermeende) verzetsdaden. Uiteindelijk zijn er 15.300 onderscheidingen uitgereikt. De onderscheiding kon ook postuum worden aangevraagd door de nabestaanden.
Aan verschillende Nederlanders die Geallieerde piloten hebben laten onderduiken of helpen ontsnappen naar hun eigen linie’s werd door Groot Brittannië de King’s medal for courage in the cause of freedom uitgereikt
Omgekomen Wijchenaren / Verzetsstrijders 1940-1945:
- Jacques Joseph Carlos Marie Luske
- Johannes Antonius Sebaldus Linders
- Hermanus Jeurissen
- Anthonius Franciscus Govaert
De Stichting Veteranen gemeente Wijchen legt jaarlijks op 4 mei, tijdens de dodenherdenking, een krans bij het 4 – 5 mei monument in Wijchen ter nagedachtenis alle Wijchense oorlogsslachtoffers die door oorlogsgeweld om het leven zijn gekomen. Maar waar geen specifiek monument voor is.
Zo ook voor “onze” vier verzetsstrijders
Mocht u bij willen dragen aan een krans voor de Wijchense Verzetsstrijders dan kan dat door hier te klikken. Of door de onderstaande QR code te scannen.